Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan Savunma Sanayii Vurgusu: "Toplu İğne Üretemiyorduk, Şi...
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Altay Tankı teslimat töreninde yaptığı konuşmada, Türkiye'nin sa...
Türkiye’nin Gazze İçin Tarihi Hamlesi: Bölgesel Barışın Anahtarı Garantörlük Modelinde Saklı
Türkiye, Ortadoğu’nun en uzun soluklu ve çözümsüz krizlerinden biri olan İsrail-Filistin çatışmasına, yalnızca geçici ateşkesler sağlamanın ötesine geçen, kalıcı ve yapısal bir çözüm önerisi sunmuştur. Türk dış politikasının son dönemdeki en önemli diplomatik hamlesi olan Garantör Ülke Modeli, bölgedeki istikrarı sağlamanın ve bağımsız bir Filistin Devleti’nin hayata geçmesinin yol haritası olarak görülmektedir.
Geleneksel Arabuluculuğun Ötesinde Bir Güvence Mekanizması
Daha önceki çatışmalarda Katar ve Mısır gibi ülkeler arabuluculuk rolü üstlenmiş olsa da, Türkiye’nin önerdiği garantörlük mekanizması, basit bir arabuluculuktan ayrılmaktadır. Garantörlük, taraflar arasında varılacak nihai anlaşmanın maddelerinin, söz konusu garantör ülkeler tarafından yasal ve siyasi olarak taahhüt altına alınması anlamına gelmektedir. Bu, anlaşmanın tek taraflı olarak bozulması durumunda garantörlerin devreye girme ve caydırıcılık uygulama zorunluluğunu doğurur.
Türkiye’nin Vizyonu: Ayrı Garantörler, Dengeli Çözüm
Ankara’nın masaya sürdüğü garantörlük formülünün en kritik unsuru, Filistin ve İsrail için ayrı garantör gruplarının oluşturulmasıdır. Bu ayrım, tarafların güvenlik endişelerini ve politik beklentilerini dengelemeyi amaçlamaktadır:
- Filistin Tarafı İçin Garantörler: Türkiye’nin önderlik ettiği bu grupta Katar, Mısır ve bölgedeki diğer etkin ülkelerin yer alması düşünülmektedir. Bu grubun temel görevi, kurulacak olan bağımsız Filistin Devleti’nin sınırlarını, güvenliğini ve siyasi haklarını korumak olacaktır.
- İsrail Tarafı İçin Garantörler: ABD ve bazı Avrupa Birliği üyeleri gibi İsrail’in geleneksel müttefiklerinin garantör olması beklenmektedir. Bu grubun misyonu ise İsrail’in güvenlik ihtiyaçlarını ve uluslararası anlaşmalardan doğan haklarını teminat altına almaktır.
Bu çift kanatlı sistem, her iki tarafın da uluslararası güvence altında hissetmesini sağlayarak, müzakerelerin başarı şansını önemli ölçüde artıracaktır.
Diplomasi Arenasında Türkiye’nin Artan Ağırlığı
Türkiye Cumhurbaşkanı, bu garantörlük fikrini ABD, Rusya, İran ve bölge ülkeleri liderleriyle gerçekleştirdiği yoğun telefon trafiğinde bizzat dile getirmiştir. Moskova’dan gelen ilk olumlu sinyal, bu planın bölgesel ve küresel çapta karşılık bulma potansiyelini göstermiştir. Türkiye’nin Hamas üzerindeki etkisi ve diplomatik bağlantıları, Ankara’yı bu karmaşık süreçte vazgeçilmez bir aktör konumuna taşımaktadır. Zira, kalıcı bir anlaşmanın uygulanabilirliği, sahadaki tüm aktörlerin ikna edilmesine bağlıdır.
Hedef: İki Devletli Çözümün Fiilen Hayata Geçirilmesi
Türk garantörlük formülü, sadece ateşkesi değil, aynı zamanda uluslararası toplumun yıllardır savunduğu ancak fiilen hayata geçiremediği iki devletli çözümün güvence altına alınmasını da hedeflemektedir. Garantörlerin varlığı, Gazze’nin yeniden imar sürecini desteklerken, Filistin topraklarında kalıcı bir siyasi yapının kurulması için uluslararası bir koruma kalkanı oluşturacaktır. Türkiye, bölgesel istikrarın anahtarının bu formülde yattığını savunmaktadır.
